Cynllun iaith Gymraeg

Cynllun Iaith Gymraeg y Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon

---

Department
for Culture,
Media & Sport

惭补别바카라 사이트檙 Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) yn helpu i sbarduno twf, cyfoethogi bywydau a hyrwyddo Prydain dramor. 惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn diogelu ac yn hyrwyddo ei threftadaeth ddiwylliannol ac artistig, ac yn helpu busnesau a chymunedau i dyfu drwy fuddsoddi mewn arloesi a thrwy dynnu sylw at Brydain fel lle gwych i ymweld ag ef. 惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn helpu i roi mantais unigryw i바카라 사이트檙 DU ar y llwyfan byd-eang, gan ymdrechu i sicrhau llwyddiant economaidd.

Ynghylch Cynllun Iaith Gymraeg y DCMS

Sefydlodd Deddf yr Iaith Gymraeg 1993 Fwrdd yr Iaith Gymraeg i hybu a hwyluso바카라 사이트檙 defnydd o바카라 사이트檙 Gymraeg, a darparodd ar gyfer paratoi cynlluniau gan gyrff cyhoeddus a fyddai바카라 사이트檔 rhoi effaith i바카라 사이트檙 egwyddor y dylid trin y Gymraeg a바카라 사이트檙 Saesneg ar y sail eu bod yn gyfartal wrth gynnal busnes cyhoeddus a gweinyddu cyfiawnder yng Nghymru. Darparodd y Ddeddf y gallai personau sy바카라 사이트檔 gweithredu ar ran y Goron ddewis a ddylen nhw baratoi Cynllun Iaith Gymraeg o바카라 사이트檙 fath ac fe benderfynodd y DCMS wneud hynny. Daeth y cynllun i rym ar 8 Mehefin 2007. Ers hynny mae바카라 사이트檙 DCMS wedi diwygio바카라 사이트檌 Chynllun Iaith Gymraeg ddwywaith, ac fe바카라 사이트檌 cymeradwywyd ddiwethaf gan Gomisiynydd y Gymraeg ar 04/04/2024.

Pasiodd Cynulliad Cenedlaethol Cymru (y Senedd bellach) Fesur y Gymraeg (Cymru) 2011 i foderneiddio바카라 사이트檙 fframwaith cyfreithiol yngl欧n 芒 defnyddio바카라 사이트檙 Gymraeg. Roedd y Mesur yn cynnwys darpariaethau i ddisodli Bwrdd yr Iaith Gymraeg 芒 Chomisiynydd y Gymraeg a disodli Cynlluniau Iaith 芒 safonau ymddygiad yngl欧n 芒바카라 사이트檙 Gymraeg, sy바카라 사이트檔 cael eu hadnabod fel 바카라 사이트渟afonau바카라 사이트檙 Gymraeg바카라 사이트�. Er hynny, mae Cynlluniau Iaith yn parhau mewn grym nes eu bod wedi바카라 사이트檜 disodli gan safonau Cymraeg sy바카라 사이트檔 berthnasol i바카라 사이트檙 person dan sylw. Nid yw바카라 사이트檙 DCMS o dan ddyletswydd ar hyn o bryd i gydymffurfio 芒 safonau바카라 사이트檙 Gymraeg ac mae wedi diweddaru ei Chynllun Iaith a baratowyd o dan Adran 21 o Ddeddf 1993 [ac yn unol 芒 chanllawiau a gyhoeddwyd gan Gomisiwn y Gymraeg o dan Adran 9 o바카라 사이트檙 Ddeddf].

惭补别바카라 사이트檙 Cynllun yn ymdrin 芒바카라 사이트檙 gwasanaethau y mae바카라 사이트檙 DCMS yn eu darparu i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru a sut mae바카라 사이트檙 DCMS yn bwriadu rhoi effaith i바카라 사이트檙 egwyddor y dylid trin y Gymraeg a바카라 사이트檙 Saesneg ar y sail eu bod yn gyfartal wrth gynnal busnes cyhoeddus a gweinyddu cyfiawnder yng Nghymru. Yn y Cynllun, mae바카라 사이트檙 term 바카라 사이트榗yhoeddus바카라 사이트� yn golygu unigolion, personau naturiol a chyfreithiol, gan gynnwys cyrff corfforaethol. Mae바카라 사이트檔 cynnwys y cyhoedd yn gyffredinol, neu adran o바카라 사이트檙 cyhoedd, yn ogystal ag aelodau unigol o바카라 사이트檙 cyhoedd. 惭补别바카라 사이트檙 term yn cynnwys sefydliadau gwirfoddol ac elusennau. Mae cyfarwyddwyr ac eraill sy바카라 사이트檔 cynrychioli cwmn茂au cyfyngedig hefyd wedi바카라 사이트檜 cynnwys o fewn ystyr y term 바카라 사이트榗yhoeddus바카라 사이트�. Er hynny, nid yw바카라 사이트檔 cynnwys personau sy바카라 사이트檔 gweithredu mewn swyddogaeth sy바카라 사이트檔 cynrychioli바카라 사이트檙 Goron, y Llywodraeth neu바카라 사이트檙 Wladwriaeth. O ganlyniad, nid yw personau sy바카라 사이트檔 cyflawni swyddogaethau swyddogol o natur gyhoeddus yn dod o fewn ystyr y gair 바카라 사이트榗yhoeddus바카라 사이트� pan f么nt wrthi바카라 사이트檔 cyflawni바카라 사이트檙 swyddogaethau swyddogol hynny.

Ynghylch y DCMS

Nod yr Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) yw sbarduno twf, cyfoethogi bywydau a hyrwyddo Prydain dramor. 惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn helpu i greu economi sy바카라 사이트檔 arwain y byd; mae바카라 사이트檙 Adran yn hybu treftadaeth ddiwylliannol a chelfyddydol a chwaraeon y DU; ac mae바카라 사이트檙 DCMS yn gyfrifol am adeiladu cymdeithas sifil sy바카라 사이트檔 fwy ac yn gryfach.

惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn hanfodol ar gyfer creu cyfleoedd economaidd, arloesedd, ac ysbrydoliaeth a mwynhad i bawb. Gwerth y sectorau elusennol, diwylliannol, cyfryngau a chwaraeon yw 拢145 biliwn (8% o werth ychwanegol gros (GVA) y DU yn 2022) ac mae바카라 사이트檙 sectorau hyn yn cefnogi bron pedair miliwn o swyddi. Mae ein diwydiannau creadigol yn werth mwy ynddynt eu hunain i바카라 사이트檙 economi na바카라 사이트檙 sectorau olew a nwy, gwyddorau bywyd, gweithgynhyrchu cerbydau, ac awyrofod gyda바카라 사이트檌 gilydd.

惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn arwain agenda sy바카라 사이트檔 gosod Prydain ar lwyfan y byd (digwyddiadau chwaraeon rhyngwladol, cysylltiadau diwylliannol rhyngwladol, treftadaeth a thwristiaeth o바카라 사이트檙 radd flaenaf etc.). Mae sectorau바카라 사이트檙 DCMS yn chwarae rhan hollbwysig mewn datblygiad a llesiant economaidd a chymdeithasol lleol a rhanbarthol. Hefyd mae바카라 사이트檙 DCMS yn arwain ar hybu gwirfoddoli, dyngarwch, gweithredu cymunedol a chymdeithasol, busnes sy바카라 사이트檔 gyfrifol yn gymdeithasol a바카라 사이트檙 Gwasanaeth Cenedlaethol i Ddinasyddion.

Canlyniadau blaenoriaethol yr Adran yw바카라 사이트檙 canlynol:

• TWF 바카라 사이트� Sbarduno twf ar draws ein holl sectorau, gan gynnwys diwydiannau creadigol a thwristiaeth, a rhoi cymorth iddyn nhw i godi gwastad ein heconom茂au lleol.

• CYFLE 바카라 사이트� Creu cyfleoedd i bobl ifanc, a chyfoethogi cymunedau, ynghyd 芒바카라 사이트檔 cyrff cyhoeddus a바카라 사이트檔 sector elusennau, drwy ehangu mynediad at chwaraeon llawr gwlad, celfyddydau a threftadaeth, llyfrgelloedd a gwasanaethau ieuenctid, a thrwy godi nifer y bobl sy바카라 사이트檔 cymryd rhan yn y rhain.

• BYD-EANG 바카라 사이트� Arddangos y DU i바카라 사이트檙 byd a rhoi hwb i바카라 사이트檔 henw da ledled y byd drwy gynnal digwyddiadau chwaraeon a diwylliannol mawr ar draws y wlad.

• CYFLAWNI 바카라 사이트� Cyflawni diwygiadau i wneud ein sector cyfryngau sydd o바카라 사이트檙 radd flaenaf yn addas ar gyfer yr 21ain ganrif, i wneud y DU y lle mwyaf diogel yn y byd ar gyfer gamblo, ac i amddiffyn rhagoriaeth a chynaliadwyedd ariannol p锚l droed Lloegr, gan roi cefnogwyr wrth wraidd clybiau.

Lluniwyd Concordat sy바카라 사이트檔 diffinio gweithdrefnau gweithredol a gwaith rhwng y DCMS a바카라 사이트檙 Senedd. Mae hwn yn berthnasol i faterion fel gweithio ar y cyd a chydweithredu rhwng y ddau gorff. Bydd penderfyniadau ar rannu cyfrifoldeb dros y ddarpariaeth Gymraeg yn cael eu gwneud drwy ymgynghori 芒바카라 사이트檙 Senedd a thrwy gyfeirio at y Concordat.

Er bod llawer o feysydd cyfrifoldeb y DCMS wedi바카라 사이트檜 datganoli i바카라 사이트檙 Senedd, yr Adran sy바카라 사이트檔 dal i fod yn gyfrifol am nifer o feysydd polisi neilltuedig. 惭补别바카라 사이트檙 rhain yn cynnwys polisi atal cyffuriau, trwyddedu adloniant cyhoeddus, darlledu, dosbarthiadau ffilmiau, y deddfau gamblo, y Loteri Genedlaethol, a diogelwch meysydd chwaraeon (ar gyfer meysydd sy바카라 사이트檔 cael eu defnyddio yng nghynghrair p锚l-droed Lloegr a Stadiwm y Principality). Mae nifer o fentrau ar lefel y DU wedi바카라 사이트檜 cadw hefyd 바카라 사이트� e.e. Derbyniadau yn Lle Treth, Cynllun Indemniad y Llywodraeth a바카라 사이트檙 Hawliau Benthyg i바카라 사이트檙 Cyhoedd. Bydd polis茂au바카라 사이트檔 dal i gael eu hadolygu wrth gael eu creu o ran eu perthnasedd i bobl sy바카라 사이트檔 siarad Cymraeg o dan yr egwyddorion cyffredinol.

Cyrff cyhoeddus y DCMS

Nid yw바카라 사이트檙 Adran yn darparu bron dim gwasanaethau yn uniongyrchol i바카라 사이트檙 cyhoedd ledled y DU, gan gynnwys yng Nghymru. Darperir y rhan fwyaf o wasanaethau i바카라 사이트檙 cyhoedd drwy gyrff cyhoeddus y DCMS. Adeg cyhoeddi바카라 사이트檙 Cynllun hwn, mae gan y DCMS 42 o gyrff cyhoeddus, sy바카라 사이트檔 amrywio o Amgueddfeydd Cenedlaethol i gyrff cynghori bach, i gyllidwyr cenedlaethol a rheoleiddwyr mawr. Mae hyn yn cynnwys 15 o amgueddfeydd; y Llyfrgell Brydeinig; rheoleiddwyr fel y Comisiwn Hapchwarae; a chyrff ariannu cenedlaethol fel Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol. 惭补别바카라 사이트檙 Adran yn gyfrifol am Ddarlledu Gwasanaeth Cyhoeddus yn y DU ac, o바카라 사이트檙 herwydd, mae ganddi berthynas uniongyrchol 芒 Sianel Pedwar Cymru (바카라 사이트�S4C바카라 사이트�), sy바카라 사이트檔 darlledu ledled Cymru yn y Gymraeg.

Cyrff cyhoeddus y DCMS sydd 芒바카라 사이트檜 Cynlluniau Iaith eu hunain yw: y Comisiwn Elusennau, y Comisiwn Hapchwarae, Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, ac UK Sport.

Unig gyrff cyhoeddus y DCMS sy바카라 사이트檔 dod o dan safonau바카라 사이트檙 Gymraeg yw Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol, y BBC ac S4C.

Er bod y cyrff cyhoeddus yn gweithredu o fewn canllawiau polisi bras a bennir gan y Gweinidogion, mater i Brif Weithredwr pob corff yw바카라 사이트檙 gweithredu o ddydd i ddydd, gan gynnwys gweithredu바카라 사이트檙 mesurau yn Neddf yr Iaith Gymraeg. Pan nad oes gan gyrff cyhoeddus eu Cynlluniau Iaith eu hunain neu pan nad ydynt yn dod o dan safonau바카라 사이트檙 Gymraeg, bydd y DCMS yn cefnogi ac yn annog y cyrff cyhoeddus perthnasol i fabwysiadu egwyddorion y Cynllun Iaith hwn. Pan fo바카라 사이트檔 gymwys, bydd y DCMS yn ychwanegu cymal ar gydymffurfio 芒바카라 사이트檌 Chynllun Iaith at gytundebau rheoli cyrff cyhoeddus, lle maent yn gweithredu yng Nghymru neu바카라 사이트檔 cynnig gwasanaethau i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru, wrth i바카라 사이트檙 cytundebau hynny gael eu diwygio. Bydd y DCMS yn annog cyrff cyhoeddus i baratoi eu Cynlluniau Iaith eu hunain os bydd Comisiynydd y Gymraeg yn gofyn amdanynt.

Cynllunio Gwasanaethau a바카라 사이트檜 Darparu

Bydd polis茂au, mentrau a gwasanaethau바카라 사이트檙 DCMS yn gyson 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith. Byddant yn cefnogi바카라 사이트檙 defnydd o바카라 사이트檙 Gymraeg a, lle bynnag y bo바카라 사이트檔 bosibl, byddant yn helpu바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru i ddefnyddio바카라 사이트檙 Gymraeg fel rhan o바카라 사이트檜 bywydau o ddydd i ddydd.

Tynnir sylw holl uwch-reolwyr y DCMS at y Cynllun Iaith drwy ddarparu gwybodaeth ar fewnrwyd y DCMS yn ogystal 芒 thrwy hyfforddiant. Bydd yr wybodaeth hon hefyd yn amlinellu바카라 사이트檙 egwyddorion sy바카라 사이트檔 sail i Ddeddf yr Iaith Gymraeg. T卯m Datganoli바카라 사이트檙 DCMS fydd y pwynt cyfeirio ar gyfer adroddiadau ynghylch cydymffurfio i Gomisiynydd y Gymraeg.

Wrth lunio a darparu polis茂au a mentrau sy바카라 사이트檔 effeithio ar Gymru bydd y DCMS yn gwneud y canlynol:

• sicrhau bod y canlyniadau ieithyddol wedi바카라 사이트檜 hasesu
• sicrhau bod cynnwys polis茂au a mentrau o바카라 사이트檙 fath yn gyson 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith, ac nad ydynt yn tanseilio바카라 사이트檙 Cynllun Iaith na Chynlluniau Iaith sefydliadau eraill
• sicrhau bod y mesurau a geir yn y Cynllun Iaith hwn yn cael eu cymhwyso hefyd at bolis茂au a mentrau newydd pan g芒nt eu rhoi ar waith, yn ogystal 芒바카라 사이트檙 polis茂au sy바카라 사이트檔 bodoli eisoes
• asesu y bydd polis茂au, codau ymarfer, canllawiau ayb sy바카라 사이트檔 bodoli eisoes yn cael eu hadolygu cyn gynted 芒 phosibl, os canfyddir eu bod yn groes i ddarpariaeth Deddf yr Iaith Gymraeg a바카라 사이트檙 Cynllun
• hybu a hwyluso바카라 사이트檙 defnydd o바카라 사이트檙 Gymraeg lle bynnag y bo바카라 사이트檔 ymarferol
• sicrhau y bydd dogfennau ymgynghori바카라 사이트檙 DCMS yn trafod y gydberthynas rhwng y Gymraeg a바카라 사이트檙 polis茂au, y mentrau a바카라 사이트檙 gwasanaethau sy바카라 사이트檔 cael eu datblygu, lle bynnag y bo hynny바카라 사이트檔 bosibl
• symud yr Adran yn agosach at gyflawni바카라 사이트檙 nod o gydraddoldeb llawn ar bob cyfle
• cyfrannu at ddatblygu neu gyflawni polis茂au a mentrau, gwasanaethau neu ddeddfwriaeth a arweinir gan sefydliadau eraill mewn dull sy바카라 사이트檔 gyson 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn
• manteisio ar bob cyfle i sicrhau bod deddfwriaeth sylfaenol ac is-ddeddfwriaeth newydd yn cefnogi defnyddio바카라 사이트檙 Gymraeg

Darparu Gwasanaethau

Fel y nodwyd o바카라 사이트檙 blaen, nid yw바카라 사이트檙 Adran yn darparu bron dim gwasanaethau바카라 사이트檔 uniongyrchol i바카라 사이트檙 cyhoedd, boed yng Nghymru neu weddill y DU. Darperir y rhan fwyaf o wasanaethau i바카라 사이트檙 cyhoedd drwy Gyrff Cyhoeddus (er enghraifft, amgueddfeydd ac orielau cenedlaethol). Bydd gwasanaethau바카라 사이트檙 DCMS i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru yn cael eu darparu yn unol 芒 chynnwys y Cynllun hwn. Byddwn yn rhoi gwybod i바카라 사이트檙 cyhoedd pan fydd gwasanaethau ar gael yn Gymraeg.

Bydd gwasanaethau a ddarperir yn Gymraeg ac yn Saesneg yn gyfartal o ran ansawdd a ch芒nt eu darparu o fewn yr un amserlen. Caiff hyn ei wneud yn glir pryd bynnag y bydd y DCMS yn gwneud datganiadau ar ansawdd gwasanaethau a chyfle cyfartal.

Ein Swyddogaethau Rheoleiddo a Gwasanaethau a Ddarperir ar ein Rhan gan Drydydd Part茂on

Bydd unrhyw gytundebau neu drefniadau a wnawn gyda thrydydd part茂on yn gyson 芒바카라 사이트檙 rhannau perthnasol o바카라 사이트檙 Cynllun hwn, pan fo바카라 사이트檙 cytundebau neu바카라 사이트檙 trefniadau hynny바카라 사이트檔 ymwneud 芒 darparu gwasanaethau i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru. Byddwn yn monitro ac yn sicrhau bod trydydd part茂on yn darparu바카라 사이트檙 gwasanaethau hyn yn unol 芒바카라 사이트檙 ymrwymiadau a geir yn y Cynllun Iaith hwn.

Dyfarnu Grantiau a Benthyciadau

Pan fyddwn yn dyfarnu grantiau a benthyciadau ar gyfer gweithgareddau sydd i바카라 사이트檞 cynnal yng Nghymru, byddwn yn cynnwys amodau yngl欧n 芒 defnyddio바카라 사이트檙 Gymraeg. Wrth wneud hyn, byddwn yn rhoi sylw i unrhyw ganllawiau a gyhoeddir gan Gomisiynydd y Gymraeg yn hyn o beth.

Ymdrin 芒바카라 사이트檙 Cyhoedd Cymraeg

Gohebiaeth

Rydym yn croesawu gohebiaeth yn Gymraeg neu yn Saesneg. Pan fydd rhywun yn ysgrifennu atom yn Gymraeg, yn yr iaith honno y byddwn yn ymateb. Bydd yr amserlen darged ar gyfer ymateb i ohebiaeth Gymraeg, a바카라 사이트檙 math o ateb a anfonir, yr un fath ag ar gyfer ymateb i ohebiaeth Saesneg.

Bydd y DCMS yn dechrau gohebu yn Gymraeg ag unigolyn, gr诺p neu sefydliad y gwyddys eu bod yn gweithio yn Gymraeg yn bennaf neu ei bod yn well ganddynt gael llythyrau yn Gymraeg. Rydym wedi datblygu system i gofnodi dewis iaith, fel bod yr ohebiaeth ddilynol yn Gymraeg pan fydd y dewis hwnnw바카라 사이트檔 hysbys, oni bai bod yr unigolyn neu바카라 사이트檙 sefydliad dan sylw yn nodi fel arall.

Bydd dogfennau a amgaeir gyda llythyrau dwyieithog yn ddwyieithog, pan fyddant ar gael. Bydd dogfennau a amgaeir gyda llythyrau Cymraeg yn Gymraeg neu바카라 사이트檔 ddwyieithog, pan fyddant ar gael. Bydd yr uchod yn gymwys ar gyfer gohebiaeth e-bost yn ogystal 芒 gohebiaeth ar bapur. Bydd pob gohebiaeth Gymraeg a anfonir gennym ar ffurf copi caled yn cael ei llofnodi.

Os byddwn yn cyhoeddi cylchlythyrau neu lythyrau safonol i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru byddwn yn gwneud hynny바카라 사이트檔 ddwyieithog.

Ceisiadau Rhyddid Gwybodaeth

Pan fo ceisiadau바카라 사이트檔 cael eu gwneud o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 neu Reoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004, byddwn yn cyfieithu바카라 사이트檙 ymateb i바카라 사이트檙 Gymraeg ar yr amod bod nifer y geiriau sydd i바카라 사이트檞 cyfieithu yn llai na chant.

Llythyrau Penderfynu

Os bwriedir i lythyr penderfyniad gyfleu polisi i gynulleidfa lawer ehangach na바카라 사이트檙 rhai sy바카라 사이트檔 uniongyrchol gysylltiedig 芒바카라 사이트檙 ymchwiliad, neu unrhyw weithdrefn statudol arall, bydd y DCMS yn ystyried a ddylid ei drin, o dan y Cynllun Iaith hwn, fel cyhoeddiad.

Cyfathrebu dros y Ff么n

Oherwydd lleoliadau바카라 사이트檙 DCMS, ni fyddai바카라 사이트檔 ymarferol cynnal sgyrsiau ff么n yn Gymraeg. Trefnir bod llinellau cymorth dros y ff么n, neu gyfleusterau tebyg, i roi gwybodaeth, gwasanaethau neu gymorth i바카라 사이트檙 cyhoedd yn Gymraeg ar gael os bydd gan y mater ap锚l eang ac os yw바카라 사이트檔 berthnasol i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru. Lle nad yw hyn yn wir, rhoddir gwybod i aelodau o바카라 사이트檙 cyhoedd sy바카라 사이트檔 dymuno cyfathrebu 芒바카라 사이트檙 DCMS yn Gymraeg eu bod yn gallu gwneud hynny drwy lythyr neu e-bost.

Cyfarfodydd Cyhoeddus

Nid yw바카라 사이트檙 DCMS yn cynnal cyfarfodydd cyhoeddus, ymchwiliadau na gwrandawiadau yn aml. Os caiff cyfarfodydd o바카라 사이트檙 fath eu cynnal o dan arweiniad y DCMS, a바카라 사이트檜 bod yn cael eu cynnal yng Nghymru, darperir gwasanaeth cyfieithu oni bai bod y DCMS wedi cael gwybod bod pob cyfranogwr yn debygol o ddefnyddio바카라 사이트檙 un iaith. Bydd gwahoddiadau a hysbysebion cyfarfodydd cyhoeddus yn ddwyieithog a naill ai바카라 사이트檔 nodi bod cyfleusterau cyfieithu ar gael neu바카라 사이트檔 gwahodd y cyhoedd i roi gwybod i바카라 사이트檙 DCMS ymlaen llaw ym mha iaith y dymunant siarad. Bydd y DCMS yn rhoi gwybod i바카라 사이트檙 rhai sy바카라 사이트檔 dod i gyfarfodydd cyhoeddus pan fydd cyfleusterau cyfieithu ar gael ac yn annog cyfraniadau yn Gymraeg.

Arfer y DCMS fydd darparu papurau a gwybodaeth arall ar gyfer cyfarfodydd cyhoeddus yn Gymraeg a Saesneg. Oherwydd lleoliadau바카라 사이트檙 DCMS, fel arfer ni fyddai바카라 사이트檔 ymarferol cynnal cyfarfodydd wyneb yn wyneb 芒바카라 사이트檙 cyhoedd yn Gymraeg, ond byddai바카라 사이트檙 DCMS yn ceisio darparu cyfieithiad pe baem yn asesu bod angen hynny, gan gymryd i ystyriaeth y fforwm, trefnwyr y digwyddiad, a바카라 사이트檙 rhai a fyddai바카라 사이트檔 bresennol.

Ymwneud 芒바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru mewn ffyrdd eraill

Pan fydd y DCMS yn cynnal arolygon cyhoeddus, yr arfer fydd sicrhau bod pob agwedd ar y cyfathrebu 芒바카라 사이트檙 cyhoedd yn ddwyieithog. Pryd bynnag y bo바카라 사이트檔 ymarferol, gofynnir i ymatebwyr a fyddai바카라 사이트檔 well ganddynt ymateb i바카라 사이트檙 arolwg yn Gymraeg neu Saesneg. Pan fydd y DCMS yn trefnu seminarau, cyrsiau hyfforddi neu ddigwyddiadau tebyg i바카라 사이트檙 cyhoedd, bydd y DCMS yn gwneud trefniadau yn lleol i바카라 사이트檞 darparu yn Gymraeg pan fydd yr Adran yn asesu bod angen hynny, gan gymryd i ystyriaeth y fforwm, trefnwyr y digwyddiad, a바카라 사이트檙 rhai a fydd yn bresennol.

Wyneb Cyhoeddus yr Adran

Ymgyrchoedd Cyhoeddusrwydd, Arddangosfeydd a Hysbysebion

Bydd deunydd cyhoeddusrwydd, gwybodaeth i바카라 사이트檙 cyhoedd, deunydd arddangos a deunydd hysbysebu y mae바카라 사이트檙 DCMS yn eu defnyddio yng Nghymru (er mwyn targedu바카라 사이트檙 cyhoedd) yn cael eu cynhyrchu바카라 사이트檔 ddwyieithog, neu fel fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Os oes rhaid cyhoeddi바카라 사이트檙 fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n, bydd y ddwy fersiwn yn gyfartal o ran maint, amlygrwydd ac ansawdd. Os cyhoeddir fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n, bydd y naill a바카라 사이트檙 llall yn cynnwys neges yn nodi bod y deunydd ar gael yn yr iaith arall.

Bydd unrhyw hysbysebion a osodir mewn papurau newydd (neu ddeunydd tebyg) Saesneg, a ddosberthir yn bennaf neu바카라 사이트檔 gyfan gwbl yng Nghymru, yn ddwyieithog neu바카라 사이트檔 ymddangos fel fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Bydd y ddwy fersiwn yn ymddangos ar yr un pryd, ac yn gyfartal o ran maint, amlygrwydd ac ansawdd. Mewn cyhoeddiadau Cymraeg, bydd hysbysebion yn Gymraeg yn unig.

Bydd hysbysebion ar y teledu, yn y sinema ac ar y radio sy바카라 사이트檔 cael eu cyfeirio at y cyhoedd yng Nghymru yn Gymraeg a Saesneg. Bydd ymgyrchoedd ar y teledu sy바카라 사이트檔 ymddangos ar S4C yn ystod oriau rhaglenni Cymraeg yn Gymraeg. Bydd ymgyrchoedd radio a ddarlledir yn ystod rhaglenni Cymraeg ar orsafoedd radio masnachol yn Gymraeg. Bydd y DCMS yn osgoi defnyddio is-deitlau Cymraeg, neu dybio hysbysebion yn Gymraeg (ac eithrio trosleisiadau).

Pan fyddwn yn sefydlu mecanweithiau (e.e. llinellau ff么n, cyfryngau cymdeithasol) i dderbyn gwybodaeth oddi wrth y cyhoedd yng Nghymru, byddwn yn darparu gwasanaeth Cymraeg.

Cyhoeddiadau

Bydd y DCMS yn cyhoeddi deunyddiau sydd ar gael i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru yn ddwyieithog, yn amodol ar gerdyn sgorio* y cytunir arno gyda Chomisiynydd y Gymraeg. Caiff deunyddiau eu cyhoeddi fel un fersiwn ddwyieithog, yn hytrach nag ar wah芒n yn Gymraeg a Saesneg, pryd bynnag y bo바카라 사이트檔 ymarferol ac yn gost-effeithiol gwneud hynny. Os bydd rhaid cyhoeddi바카라 사이트檙 fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n (er enghraifft, pan fyddai un ddogfen yn rhy hir neu바카라 사이트檔 rhy swmpus), bydd y ddwy fersiwn o바카라 사이트檙 un maint ac ansawdd. Bydd y ddwy fersiwn yn nodi바카라 사이트檔 glir fod y deunydd ar gael yn yr iaith arall hefyd. Os nad yw ar gael yn rhad ac am ddim, ni fydd pris dogfen ddwyieithog yn fwy na phris cyhoeddiad mewn un iaith 바카라 사이트� a bydd pris fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n yr un peth. Bydd yr uchod yn gymwys hefyd i ddeunydd sydd ar gael yn electronig ar wefan y DCMS ar 바카라 사이트 neu mewn fformatau eraill.

*Defnyddir y cerdyn sgorio Iaith Gymraeg, fel y cytunwyd gan Gomisiynydd y Gymraeg, fel arweiniad i swyddogion yn y DCMS wrth gynhyrchu testun neu ddogfennau cyhoeddus. Nid yw바카라 사이트檙 cerdyn sgorio hwn yn berthnasol yn achos ymateb i ohebiaeth oddi wrth y cyhoedd 바카라 사이트� mae hynny바카라 사이트檔 cael ei gwmpasu mewn man arall yn y cynllun hwn.

Y Rhyngrwyd, Gwefannau a바카라 사이트檙 Cyfryngau Cymdeithasol

惭补别바카라 사이트檙 DCMS a바카라 사이트檌 chyrff cyhoeddus yn gyfrifol am uwchlwytho testun a dogfennau i바카라 사이트檞 hadrannau penodol ar wefan 바카라 사이트, a ddynodir 芒 logo/enw바카라 사이트檙 DCMS (neu logo/enw바카라 사이트檙 Corff Cyhoeddus perthnasol) a welir ar frig y tudalen. Bydd y DCMS yn uwchlwytho gwybodaeth Gymraeg i바카라 사이트檙 tudalennau hyn fel y bo바카라 사이트檔 briodol (er enghraifft pan fo바카라 사이트檙 cynnwys yn debygol o fod yn berthnasol i bobl Cymru), gan bwyso a mesur fesul achos a chan ddefnyddio바카라 사이트檌 cherdyn sgorio. Mae rhai targedau penodol ar gyfer cyfieithu i바카라 사이트檙 Gymraeg ar ei gwefan i바카라 사이트檞 gweld yn ei chynllun gweithredu. Pryd bynnag mae바카라 사이트檙 DCMS yn gosod cyhoeddiadau Saesneg ar ei gwefan, bydd y fersiynau Cymraeg yn cael eu gosod ar yr un pryd, os ydynt ar gael.

Wrth ddylunio gwefannau newydd, neu wrth ailddatblygu ei gwefannau presennol, bydd y DCMS yn ystyried canllawiau Comisiynydd y Gymraeg yngl欧n 芒 datblygu gwefannau.

惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn gyfrifol hefyd am nifer o wefannau yn y cyfryngau cymdeithasol, ac mae바카라 사이트檔 cyhoeddi gwybodaeth ar y rhain yn Gymraeg pan fo hynny바카라 사이트檔 benodol berthnasol yng Nghymru (e.e. cyhoeddiad lle mae yna weithgaredd a/neu sy바카라 사이트檔 debygol o effeithio ar bobl yng Nghymru, neu bolisi sydd 芒 diddordeb ar draws y DU sydd 芒 diddordeb cryf i bobl yng Nghymru a/neu sy바카라 사이트檔 debygol o effeithio arnynt).

Ffurflenni a바카라 사이트檙 Deunydd Esbonio Perthynol

Arfer y DCMS fydd sicrhau bod pob ffurflen a deunydd esboniadol perthynol i바카라 사이트檞 defnyddio gan y cyhoedd yng Nghymru yn gwbl ddwyieithog, gyda바카라 사이트檙 fersiynau Cymraeg a Saesneg gyda바카라 사이트檌 gilydd mewn un ddogfen. Bydd hyn yn cynnwys ffurflenni rhyngweithiol a gyhoeddir ar ei gwefannau.

Pan fo angen ffurflenni, rheolau neu weithdrefnau rhagnodedig i바카라 사이트檞 defnyddio gan y cyhoedd yng Nghymru, cynhyrchir y rhain yn Gymraeg neu바카라 사이트檔 ddwyieithog. Pan fydd y DCMS yn rhoi gwybodaeth ar fersiynau Cymraeg o ffurflenni a anfonir at y cyhoedd, bydd y DCMS yn gwneud hynny yn Gymraeg. Pan fydd y DCMS yn rhoi gwybodaeth ar ffurflenni dwyieithog a anfonir at y cyhoedd, gwnaiff y DCMS hynny바카라 사이트檔 ddwyieithog oni bai ei bod yn gwybod y byddai바카라 사이트檔 well gan bobl gael yr wybodaeth yn Gymraeg neu yn Saesneg yn unig. Pan fydd sefydliadau eraill yn dosbarthu ffurflenni ar ei rhan, bydd y DCMS yn sicrhau eu bod yn gwneud hynny yn unol 芒바카라 사이트檙 uchod.

Hysbysiadau Swyddogol, Hysbysiadau Cyhoeddus a Hysbysiadau Recriwtio Staff

Bydd hysbysiadau swyddogol, hysbysiadau cyhoeddus a hysbysiadau recriwtio staff a osodir mewn papurau newydd (neu gyfryngau tebyg) Saesneg, a ddosberthir yn bennaf neu바카라 사이트檔 gyfan gwbl yng Nghymru, yn ddwyieithog neu바카라 사이트檔 ymddangos fel fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Mewn cyhoeddiadau Cymraeg, bydd hysbysiadau yn Gymraeg. Bydd y fersiynau Cymraeg a Saesneg yn gyfartal o ran fformat, maint, ansawdd ac amlygrwydd 바카라 사이트� p바카라 사이트檜n a g芒nt eu cynhyrchu fel un fersiwn ddwyieithog neu fel hysbysiadau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Yn y cyfryngau Saesneg, gall swyddi lle mae바카라 사이트檙 gallu i siarad Cymraeg yn hanfodol gael eu hysbysebu yn Gymraeg, gyda disgrifiad byr yn Saesneg.

Gall hysbysiadau a hysbysebion recriwtio a osodir mewn cylchgronau (a chyhoeddiadau eraill) Saesneg, a ddosberthir ledled y DU, fod yn Saesneg, oni bai bod y swydd yn un lle mae바카라 사이트檙 gallu i siarad Cymraeg yn hanfodol. Os felly, gall yr hysbysiad fod yn gwbl ddwyieithog, neu yn Gymraeg gydag esboniad byr yn Saesneg.

Bydd unrhyw hysbysiadau swyddogol, hysbysiadau cyhoeddus neu hysbysiadau recriwtio staff a osodir mewn mannau eraill yng Nghymru yn ddwyieithog.

Datganiadau i바카라 사이트檙 Wasg a Chysylltiadau 芒바카라 사이트檙 Cyfryngau

Bydd datganiadau i바카라 사이트檙 wasg a바카라 사이트檙 cyfryngau darlledu Cymraeg yng Nghymru yn cael eu hanfon yn Gymraeg, lle bydd terfynau amser yn caniat谩u hynny. Pan fydd y DCMS yn cyhoeddi datganiadau i바카라 사이트檙 wasg sy바카라 사이트檔 ymdrin 芒 materion yng Nghymru, ei harfer fydd eu cyhoeddi yn Gymraeg a Saesneg.

Rhoi바카라 사이트檙 Cynllun ar waith

Trefniadau mewnol

惭补别바카라 사이트檙 Cynllun hwn wedi바카라 사이트檌 gyhoeddi gyda chefnogaeth lawn Ysgrifennydd Parhaol y DCMS.

惭补别바카라 사이트檙 t卯m Datganoli yn y gyfarwyddiaeth Strategaeth Gorfforaethol yn atebol i바카라 사이트檙 Ysgrifennydd Gwladol am lwyddiant y Cynllun ac am fonitro sut mae바카라 사이트檔 cael ei weithredu. Bydd yr holl Gyfarwyddwyr a Dirprwy Gyfarwyddwyr yn gyfrifol am sicrhau bod eu timau바카라 사이트檔 gweithredu yn unol 芒바카라 사이트檙 Cynllun. Anfonir canllawiau at y staff (sef canllawiau a fydd yn cael eu diweddaru바카라 사이트檔 rheolaidd) ynghylch defnyddio바카라 사이트檙 Gymraeg a goblygiadau바카라 사이트檙 Cynllun hwn.

Bydd y DCMS yn diweddaru ei chynllun gweithredu (gweler yr Atodiad) ac yn adrodd am gynnydd i바카라 사이트檙 Comisiynydd, gan nodi sut y bydd yr Adran yn sicrhau ei bod yn gweithredu yn unol 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn. Daw바카라 사이트檙 cynllun gweithredu i rym ar y dyddiad y daw바카라 사이트檙 Cynllun Iaith i rym, neu cyn gynted 芒 phosibl wedi hynny. Bydd y cynllun gweithredu바카라 사이트檔 cynnwys targedau, terfynau amser ac adroddiad ar y cynnydd ar bob targed. Nod cyffredinol y cynllun gweithredu fydd sicrhau ein bod yn cyflawni바카라 사이트檙 ymrwymiadau a nodir yn y Cynllun Iaith hwn cyn gynted 芒 phosibl.

Staffio

Ar gyfer unrhyw swyddi sy바카라 사이트檔 cynnwys cysylltiad helaeth a rheolaidd 芒바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru, bydd y DCMS yn asesu a ddylai rhuglder yn y Gymraeg fod yn ddymunol neu바카라 사이트檔 hanfodol 바카라 사이트� a bydd hyn yn cael ei nodi yng nghymwyseddau바카라 사이트檙 swydd ac mewn hysbysebion ar gyfer y swydd.

Mae gofynion dwyieithog a dealltwriaeth o faterion Cymraeg yn cael eu hystyried wrth benderfynu ar benodiadau i Fyrddau, Paneli neu Dribiwnlysoedd os ydynt yn debygol o wneud penderfyniadau sy바카라 사이트檔 effeithio ar Gymru.

Hyfforddiant ac Ymwybyddiaeth

Bydd y DCMS yn cefnogi ac yn ariannu hyfforddiant i staff sydd, fel rhan o바카라 사이트檜 dyletswyddau, yn dod i gysylltiad helaeth a rheolaidd 芒바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru 바카라 사이트� ac sy바카라 사이트檔 dymuno dysgu Cymraeg, neu wella바카라 사이트檜 Cymraeg. Bydd y DCMS yn caniat谩u i바카라 사이트檙 staff fynychu cyrsiau yn ystod eu horiau gwaith.

Pryd bynnag y bo바카라 사이트檔 ymarferol, bydd y DCMS yn darparu hyfforddiant galwedigaethol yn Gymraeg i ddatblygu gallu staff sydd, fel rhan o바카라 사이트檜 dyletswyddau, yn dod i gysylltiad helaeth a rheolaidd 芒바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru.

Yn ychwanegol, bydd y t卯m Datganoli yn ceisio cynyddu amlygrwydd y Cynllun i바카라 사이트檙 holl staff drwy adnoddau mewnol yr Adran, gan gynnwys y fewnrwyd adrannol, E-gylchlythyrau a thrwy gynnwys y Gymraeg yn ei sesiynau dysgu ar ddatganoli. Bydd y t卯m hefyd yn paratoi canllawiau i바카라 사이트檙 staff ar sut i ddefnyddio바카라 사이트檙 gwasanaethau cyfieithu, ac ar y trefniadau cyllideb perthynol.

Technoleg Gwybodaeth a Chyfathrebu

Darperir ar gyfer yr angen i ddarparu gwybodaeth a gwasanaethau yn Gymraeg, ac i weithredu yn unol 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn, wrth i바카라 사이트檙 Adran ddatblygu, dylunio a phrynu cynhyrchion a gwasanaethau technoleg gwybodaeth a chyfathrebu.

Wrth i바카라 사이트檙 DCMS ddatblygu neu gaffael systemau TGCh, bydd y DCMS yn ystyried gofynion y Gymraeg a chanllawiau gan Gomisiynydd y Gymraeg, fel y bo바카라 사이트檔 briodol.

Gweithio mewn Partneriaeth

Pan fo바카라 사이트檙 DCMS yn arweinydd strategol ac ariannol mewn partneriaeth ffurfiol, bydd y DCMS yn sicrhau bod unrhyw agweddau ar wasanaeth cyhoeddus yn cydymffurfio 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn. Pan fo바카라 사이트檙 DCMS yn ymuno 芒 phartneriaeth ffurfiol y mae sefydliad arall yn ei harwain, bydd cyfraniad y DCMS i바카라 사이트檙 bartneriaeth yn cydymffurfio 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn. Wrth weithredu yn enw바카라 사이트檙 consortiwm, bydd y DCMS yn gweithredu yn unol 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn. Pan fo바카라 사이트檙 DCMS yn bartner mewn consortiwm, bydd y DCMS yn annog y consortiwm i gydymffurfio 芒바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn. Pan fo바카라 사이트檙 DCMS yn gweithio gydag un o바카라 사이트檌 chyrff cyhoeddus (neu adran arall o바카라 사이트檙 llywodraeth) i lunio dogfennau ar y cyd, Cynllun Iaith y corff neu바카라 사이트檙 adran o바카라 사이트檙 llywodraeth sydd 芒바카라 사이트檙 ymrwymiad cryfaf fydd drechaf.

惭补别바카라 사이트檙 uchod yn cyfeirio at bartneriaethau ffurfiol sy바카라 사이트檔 ymdrin 芒 gwasanaethau sydd ar gael i바카라 사이트檙 cyhoedd yng Nghymru yn unig.

Monitro

Bydd y DCMS yn monitro ei chynnydd o ran cyflawni바카라 사이트檙 ymrwymiadau a wneir yn y Cynllun hwn. Bob blwyddyn, bydd y DCMS yn cyflwyno adroddiad ar ei chynnydd i바카라 사이트檞 bwrdd rheoli gweithredol a바카라 사이트檌 Gweinidogion, ac anfonir copi at Gomisiynydd y Gymraeg.

Adolygu바카라 사이트檙 Cynllun a바카라 사이트檌 Ddiwygio

Bydd y DCMS yn adolygu바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn yn rheolaidd, gydag adolygiad ffurfiol ymhen pedair blynedd. Hefyd, efallai y bydd angen i바카라 사이트檙 DCMS adolygu바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn, neu gynnig diwygiadau iddo, oherwydd newidiadau yn ei swyddogaethau, neu yn yr amgylchiadau y bydd y DCMS yn ymgymryd 芒바카라 사이트檙 swyddogaethau hynny ynddynt, neu am unrhyw reswm arall.

Ni wneir unrhyw newidiadau i바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn heb gymeradwyaeth Comisiynydd y Gymraeg.

Cwynion ac Awgrymiadau ar gyfer Gwella

惭补别바카라 사이트檙 DCMS yn croesawu awgrymiadau gan y cyhoedd neu gan y staff ar sut y gellid gwella gweithrediad y Cynllun. Bydd y rhain yn cael eu cloriannu a bydd cynigydd yr awgrym yn cael gwybod am y canlyniad.

Dylai unrhyw gwynion yngl欧n 芒바카라 사이트檙 ffordd mae바카라 사이트檙 DCMS wedi gweithredu바카라 사이트檙 Cynllun Iaith hwn, neu awgrymiadau ar gyfer ei gwella, gael eu cyfeirio at y t卯m Datganoli, yn y cyfeiriad a ganlyn:

Cydlynydd y Cynllun Iaith Gymraeg
Y T卯m Datganoli / Devolution Team
Yr Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon / DCMS
100 Parliament Street
London
SW1A 2BQ

enquiries@dcms.gov.uk

Bydd y DCMS yn cydweithredu 芒바카라 사이트檙 Comisiwn er mwyn datrys cwynion, ac yn ystod unrhyw ymchwiliadau a gynhelir o dan Adran 17 o Ddeddf yr Iaith Gymraeg 1993.

Atodiad: Cynllun Gweithredu

惭补别바카라 사이트檙 cynllun gweithredu hwn yn amlinellu바카라 사이트檙 ymrwymiadau yr ydym yn eu gwneud ac sydd i바카라 사이트檞 rhoi ar waith erbyn dyddiad penodol.

Cyfeirnod	Ymrwymiad	Dyddiad Targed
A	Bydd y DCMS yn cynnwys gwybodaeth am y Cynllun Iaith Gymraeg mewn sesiynau cynefino wyneb yn wyneb (a gyflwynir i aelodau newydd o staff).	Ar waith ar adeg cyhoeddi바카라 사이트檙 Cynllun ac yn mynd yn ei flaen.
B	Bydd y DCMS yn ychwanegu llinell at ei thudalen 바카라 사이트 yn nodi ein bod yn croesawu gohebiaeth Gymraeg ac na fydd hyn yn arwain at oedi wrth ymateb.	Ar waith ar adeg cyhoeddi바카라 사이트檙 Cynllun ac yn mynd yn ei flaen.
C	Bob blwyddyn bydd y DCMS yn adolygu a yw바카라 사이트檙 system sy바카라 사이트檔 cofnodi dewis iaith yn cael ei defnyddio바카라 사이트檔 effeithiol.	Ar waith ar yr adeg gyhoeddi, ac yna바카라 사이트檔 cael ei adolygu바카라 사이트檔 flynyddol.
D	Bydd y DCMS yn cyfieithu adran 바카라 사이트楢mdanom ni바카라 사이트� ei thudalen ar 바카라 사이트 i바카라 사이트檙 Gymraeg, gan ychwanegu togl Saesneg/Cymraeg at frig y dudalen. Bydd y togl hwn yn cael ei ychwanegu fel y bo바카라 사이트檔 briodol pan fyddwn yn cynyddu바카라 사이트檙 cynnwys Cymraeg ar dudalennau gwe DCMS.	Ar waith ar adeg cyhoeddi바카라 사이트檙 Cynllun.
E	Bydd y DCMS yn cyflwyno gweithdrefnau newydd i sicrhau bod amser yn cael ei neilltuo ym mhroses flaengynllunio ei th卯m cyfathrebu er mwyn cyfieithu cynnwys i바카라 사이트檙 Gymraeg, lle bo hynny바카라 사이트檔 berthnasol. Mae hyn yn cynnwys 바카라 사이트, y cyfryngau cymdeithasol, a deunydd cyhoeddusrwydd arall.	Ar waith ar adeg cyhoeddi바카라 사이트檙 Cynllun 바카라 사이트� ac yn cael ei adolygu바카라 사이트檔 barhaus.
F	Bydd y DCMS yn ychwanegu cysylltiad i바카라 사이트檙 Cynllun at ei thudalennau gwe ar 바카라 사이트.	Wrth gyhoeddi바카라 사이트檙 Cynllun.